Wet VBAR: over arbeidsrelaties en de nieuwe wetgeving

De Wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (VBAR) is een wetsvoorstel met als doel meer helderheid te bieden over arbeidsrelaties en schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Het is bedoeld als opvolger van de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA), die in de praktijk nog steeds voor veel onduidelijkheid zorgt. De VBAR introduceert duidelijke criteria om te bepalen of iemand als zelfstandige kan werken en stelt een rechtsvermoeden in voor werkenden met een laag tarief. In dit artikel gaan we dieper in op de inhoud van het wetsvoorstel, de kritiek en de huidige stand van zaken.

Er wordt een toetsingskader geïntroduceerd met drie typen criteria:

Indien de W-criteria volledig ontbreken, is er sprake van een zzp-constructie. Als werknemerschap (W) deels aanwezig is, wordt gekeken naar zelfstandigheid (Z). Wegen de Z-factoren onvoldoende op tegen de W-criteria, dan wordt de opdracht als dienstbetrekking beschouwd. Alleen als werknemerschap (W) en zelfstandigheid (Z) in balans zijn, wordt naar ondernemerschap (OP) gekeken.

Voor werkenden met een uurtarief onder de € 33,00 (ex btw) wordt aangenomen dat er sprake is van een dienstbetrekking, tenzij de opdrachtgever kan aantonen dat de betrokkene daadwerkelijk als zelfstandige werkt.

Het wetsvoorstel voor de VBAR moet nog door de Tweede Kamer komen. De Raad van State heeft kritiek geuit en stelt dat de wet slechts beperkt bijdraagt aan het oplossen van de knelpunten op de arbeidsmarkt. Werkgeversorganisaties vrezen dat termen zoals ‘inbedding’ tot rechtsonzekerheid zullen leiden, terwijl zelfstandigenorganisaties pleiten voor meer ruimte voor ondernemerschap.

Toenmalig minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) had het wetsvoorstel als één geheel willen indienen, ondanks oproepen tot splitsing. De oorspronkelijk voorgestelde ingangsdatum was 1 juli 2025, maar het ministerie van SZW heeft laten weten dat dit niet haalbaar is. Het streven is nu 1 januari 2026 met een overgangsperiode. Het nieuwe kabinet zal de VBAR hoogstwaarschijnlijk doorzetten. In het hoofdlijnenakkoord staat het volgende: ‘We streven naar meer contracten voor werknemers. Daartoe wordt de wetsbehandeling van de VBAR voortgezet.’

Op 27 maart 2025 heeft het kabinet in een voortgangsbrief opnieuw het belang van het wetsvoorstel VBAR benadrukt. Deze wet moet zorgen voor meer duidelijkheid over de kwalificatie van arbeidsrelaties, schijnzelfstandigheid tegengaan en bijdragen aan een evenwichtige arbeidsmarkt. Aanleiding voor de versnelde aanpak zijn onder andere recente uitspraken van de Hoge Raad – waaronder de Uber-zaak – die het belang onderstrepen van een eenduidig en toepasbaar toetsingskader.

Volgens het kabinet is het cruciaal dat werkenden die feitelijk onder gezag werken, ook de bescherming van een arbeidsovereenkomst krijgen. Tegelijkertijd moet er ruimte blijven voor echt zelfstandig ondernemerschap. Minister Van Gennip benadrukte recent dat “ondernemerschap een volwaardig criterium blijft bij het beoordelen van schijnzelfstandigheid” en dus niet automatisch ondergeschikt is aan andere elementen in de beoordeling.

bron: Rijksoverheid, 27 maart 2025

Om voorbereid te zijn op mogelijke veranderingen, is het verstandig om:

Hoewel de VBAR is ontworpen om meer duidelijkheid te bieden over arbeidsrelaties en schijnzelfstandigheid tegen te gaan, stuit het voorstel op forse kritiek. Werkgevers en zelfstandigen doen er goed aan de ontwikkelingen nauwgezet te volgen en zich tijdig voor te bereiden op mogelijke veranderingen.

Meer weten? Voor deskundig advies en ondersteuning bij naleving van de wet- en regelgeving kan je terecht bij All About Flex.